Duke u bërë
* Ky artikull u bë i mundur nga mbështetja e Projekti i USAID, Zhvillimit Ekonomik, Qeverisjes dhe Rritjes së Ndërmarrjeve.
unë jam Blerina dhe unë vij nga qyteti i Berat, Shqipëri. Në moshën 14 vjeç dhe unë isha në bregun e lumit Osum për të përjetuar përvojën time të parë të rafting. Nxitimi i adrenalinës dhe pamja magjike në Kanionet spektakolare të Osumit patën një ndikim për 18 vitet e ardhshme gjatë gjithë udhëtimit tim personal dhe profesional.
Në kohën kur filloi përvoja ime turistike, lajmet përmendnin Shqipërinë vetëm si një vend të pasigurt dhe të trazuar.
Në ato ditë unë i tregova një nga fotot e para të shtypura të bëra brenda kanioneve të mrekullueshme të Osumit një mikut tim të dashur Italian dhe ai tha: "Nooo, nuk është e vërtetë, është photoshop". Por kur ai erdhi të bënte rafting dhe nuk pa asgjë me sytë e tij, ai ishte shtangur dhe gjatë gjithë kohës ishte. "O Zot i madh …. o Zot i madh".
Mendoj se sa më sipër udhëtimet e gjata me makinë prej 7 orësh në Kanionet e Osumit, mungesa totale e infrastrukturës, sfida për të ngritur gjithçka nga e para, mungesa e kulturës për të përqafuar një aventurë të panjohur, mungesa totale e shërbimeve të turizmit, ishte pikërisht përshtypjet e vizitorëve që më dhanë shpresë se Shqipëria, një vend post-komunist, shumë, shumë i varfër dhe i izoluar për më shumë se 45 vjet, do të transformohej për më mirë përmes turizmit.
Sigurisht që jo shumë njerëz e ndanë këtë mendim. Disa menduan se isha pa ndjenja, se nuk dija çfarë të fantazoja, se ishte thjesht një ide qesharake dhe se isha një adoleshent i papjekur. Edhe një ministër në atë kohë kur unë po i tregoja me entuziazëm në një video projektor 7 ujëvarat ekzotike që binin nga 150 m lartësi, ai ktheu kokën në anën tjetër dhe më tha: Pfff - cilat janë këto shkëmbinj.
Për fat të mirë ne nuk ishim vetëm. Nevoja jonë e parë për pajisje, barka dhe trajnime sipas standardeve ndërkombëtare u mbështet për herë të parë nga USAID dhe populli amerikan.
Pas përpjekjeve të vazhdueshme dhe të pandalshme për promovimin e zonës së Skraparit, shoqërimin e miqve, gazetarëve, artistëve, atletëve, ne arritëm të tërheqim një investim në infrastrukturë të qeverisë shqiptare duke kursyer vizitorët rreth 2 orë udhëtim në kanion. Nga viti në vit ne krijuam një ekip aktiv dhe të qëndrueshëm me një rrjet të gjerë të komunitetit lokal, duke ndërlidhur disa zona të Shqipërisë përmes aktiviteteve të ndryshme në natyrë si eksplorimi i kanionit, shëtitje, kajak, karvani i mushkave, vizita në kantinat lokale, etj e gjithë kjo po ndodh, unë jam diplomuar në Drejtësi dhe falë programeve të ndryshme ndërkombëtare të shkëmbimit, unë isha në gjendje të ndiqja arsimim të thelluar në turizëm dhe sipërmarrje. Kam shpenzuar shumë energji, por gjithçka u kthye mbrapsht kur lexova gëzimin në sytë e turistëve, veçanërisht atyre shqiptarëve, të cilët do të ndjeheshin krenarë si unë!
Pikërisht në momentin kur gjithçka po merrte formën e duhur erdhi një nga sfidat më të mëdha të jetës sime. Kanioni im rrezikonte të shkatërrohej nga ndërtimi i 2 hidrocentraleve. Mund t'ju them se në ato momente u ndjeva i zemëruar, i lënduar, i ofenduar. Ishte e pamundur të imagjinohej që 17 vitet e përkushtimit tim të pandalshëm dhe të qindra entuziastëve dhe mbështetësve të veprimtarisë sonë do të shkatërroheshin së bashku me mua, një nga Monumentet Natyrore të Shqipërisë. Nuk mund të them se ishte e lehtë për të menaxhuar një situatë të tillë emergjente. Ka pasur interesa të larta financiare të individëve pas projeksionit të HEC-eve dhe njerëzve të fuqishëm. Sidoqoftë, në një nga momentet më kritike, kujtoj duke marrë frymë thellë duke folur me vete: Blerina, sa njerëzve në botë u është dhënë mundësia të mbrojnë një Kanion të vjetër 3 milion vjet?
Të gjithë ne, pjesë e kësaj historie të trazuar jemi pasagjerë. Kanioni ka qenë dhe duhet të vazhdojë të mbetet atje, madhështor dhe i paprekur për brezat e ardhshëm. Brenda 1 jave pati një angazhim dhe mobilizim të paimagjinueshëm të opinionit publik, ku media, vendasit dhe të gjithë vizitorët tanë ndër vite u bënë zëri dhe veshi ynë kudo. Përsëri, bashkësia ndërkombëtare ishte atje për të na ofruar ndihmë teknike dhe ligjore për të zgjidhur çështjen. Dhe sot kanioni është ende atje dhe i paprekur. Guximi ishte i nevojshëm për t'u përballur me kundërshtarët dhe kur unë duhej të qëndroja pranë miqve. Me guxim unë isha në gjendje të realizoja idetë dhe të përballesha me ndryshimet e papritura. Koha nuk kthehet kurrë, nuk pret askënd dhe kurrë nuk mund t'i ndryshosh gjërat duke qëndruar në zonën e rehatisë.
Pas kësaj eksperience kuptova fuqinë transformuese të industrisë së turizmit dhe i dhashë më shumë rëndësi promovimit të një niveli më të gjerë të turizmit të përgjegjshëm, si një nga mjetet që jo vetëm sjell zhvillim ekonomik në komunitetin lokal, por edhe në mbrojtjen e natyrës. dhe trashëgimia jonë. Për këtë arsye me kontributet vullnetare të shumë artistëve, sipërmarrësve të turizmit, tifozëve aktivë të turizmit, me mbështetjen e Programi Zviceran i Ndërmarrjes kemi zhvilluar fushatën dixhitale ndërkombëtare Merreni nga Shqipëria, e cila gjeneroi në më pak se 2 muaj 2 milion shikime, 18 artikuj ndërkombëtarë dhe qindra artikuj, kronika dhe shfaqje televizive në rajon. Mund të them se fushata provokoi shumë debate në lidhje me mbrojtjen e natyrës, nevojën për të përmirësuar imazhin e vendit, nevojën për të ndryshuar perceptimin e gabuar të Shqipërisë, por mbi të gjitha na informoi të gjithëve se po, Shqipëria ka laguna plot flamingo dhe thesare natyrore të paimagjinueshme.
Sipërmarrja është mundësia për të ndryshuar botën dhe çmimi i suksesit është puna e palodhshme. Mund të them se për të arritur këtu ku jam sot ka qenë një udhëtim plot emocione, sfida, përplasje dhe ringjallje. Ndonjëherë dukej si një luftë me mullinjtë e erës, por këmbëngulja është gjithçka që duhet. Gjithmonë ka qenë më e vështirë nga sa kisha parashikuar. Por unë jam me fat të kontribuoj dhe të jem pjesë e transformimeve të mëdha në zonat e thella dhe të kontribuoj në mirëqenien dhe gëzimin e njerëzve në komunitetet e harruara. Ky është motivimi im më i madh. Ne jemi gjithmonë në zhvillim dhe po zbulojmë veten dhe sot jam këtu para jush me një iniciativë të re, Active Albania , që promovon përvoja autentike të Shqipërisë dhe rajonit dhe mbështet iniciativa të përgjegjshme të turizmit. Isshtë një sipërmarrje inovative e drejtuar 70% nga vajzat, të cilat angazhohen vazhdimisht në bazë të 3 parimeve: qëndrueshmëri-qëndrueshmëri-qëndrueshmëri. Pandemia COVID-19 na kujtoi rëndësinë e kësaj fjale.
Për çdo derë që është e hapur për mua, unë përpiqem të hap derën time për të tjerët. Ne duhet të mbështesim njëri-tjetrin. Ndoshta atëherë mund të fillojmë të kemi më pak frikë, të bëjmë më pak supozime të gabuara, të lëmë paragjykimet dhe stereotipet që na ndajnë pa nevojë. Ekziston fuqia për t'u dëgjuar, për të treguar historinë tonë unike, për të përdorur zërin tonë autentik. Ne duhet të jemi të etur për të njohur dhe dëgjuar më shumë njëri-tjetrin. Kjo, për mua, po bëhet. Kjo është pjesa ime e preferuar nga libri i Michele Obama.
Dua t’i them të gjithëve që kanë një ëndërr ta ndjekin atë. Puna do t'i nxjerrë gjithmonë në sipërfaqe. Mos lejoni askënd t'ju thotë se nuk jeni mjaft i mirë ose se ideja juaj nuk vlen. Për shkak se jeni vajzë ose nuk vini nga kryeqyteti, nuk mund ta bëni. Qëndroni të vërtetë dhe mos u lodhni të përmirësoni veten. Sigurisht që ju mund të shkëlqeni! Jeta është një udhëtim ulje-ngritjesh, përqafo më të mirën përreth teje, mëso nga gabimet e tua dhe bëhu pjesë e ndryshimeve pozitive për veten, familjen dhe vendin tënd. Kjo eshte e rendesishme. Jini kuriozë dhe mos harroni të udhëtoni, pasi një udhëtim mund t'ju ndryshojë jetën!
Një pjesë e fjalimit në TEDx Tirana Ngjarja Zyrtare "Duke u bërë" (Mars 2021)